Als creatief therapeut gebruik ik de mensvisie van psychosynthese als mijn grondtoon. Psychosynthese kent twee modellen die een visuele, schematische weergave geven van onze innerlijke wereld. Twee kaarten van ons menszijn: het ei en de ster. Het ei model geeft het totaal van de menselijke psyche weer en de ster geeft een overzicht van onze psychologische functies in combinatie met het ik en de wil.  Het ei-model is het meest bekend, daarom sta ik graag even stil bij de wat minder bekende ster.

De kaart is niet de werkelijkheid

Ik ben dol op schema’s. Het is gereedschap om ontwikkeling en groei in beweging te zetten. Het helpt als een landkaart te navigeren en te weten waar ik ben. Belangrijk is dat ik mij blijf herinneren dat de kaart niet het landschap is, maar een beschrijving van de werkelijkheid en niet die unieke mens die tegenover mij zit. Als ik op die manier het stermodel toepas bij mijn cliënten of studenten, dan laat het mij zien waar iemand nu is in zijn leven en waar ontwikkeling mogelijk is. Als psychosynthese therapeut/trainer kan ik daar mijn interventies op aanpassen. Zo wordt de ster een kaart die de weg schijnt naar groei en transformatie.

De ster van Assagioli

Hiernaast tref je Assagioli’s stermodel aan met hierin de verschillende functies in relatie met het zelf (ook wel ik of centrum genoemd) en de wil. Tijdens het  psychosynthese proces begeleiden we onze cliënten om de verschillende vaak botsende neigingen meer tot synthese te brengen. Hiervoor hebben we ons ik en de wil nodig als dirigent van de verschillende functies. Zo kan iemand die bijvoorbeeld overmatig denkt, leren meer grenzen aan zijn gedachten te geven. Of iemand die zich niet bewust is van zijn lichaam kennis laten maken met bijvoorbeeld mindfulness oefeningen. Herkennen hoe de verschillende functies in iemand of jezelf werken is de eerste belangrijke stap om een nieuwe beweging in gang te zetten.

Probeer het eens uit: Teken samen met je cliënt een ster en laat die invullen met symbolen en woorden, dan heb je een routekaart in handen voor je therapie of coaching. Teken ook je eigen ster, dan zie je direct hoe jullie beide functies met elkaar matchen of juist niet.

Stermodel 2.0

Vorige week deed ik mee aan een online workshop van de Italiaanse psycholoog en leerling van Assagioli, Andrea Bocconi. Hij heeft de ster uitgebreid door een aantal functies uit elkaar te halen en de verschillende wilssoorten in het model te zetten. Zie hieronder zijn indeling van de ster.

Starmodel Andrea Bocconi

Zo koppelt hij gevoelens los van emoties en verlangens van impulsen. Wat mij betreft een waardevolle uitwerking van de ster. Denk maar eens aan gevoelens en emoties. Zo kun je tegelijkertijd houden van iemand (gevoel) en boos (emotie) zijn omdat die je lievelingsvaas heeft gebroken. Gevoelens zijn stabieler, emoties meer aan verandering onderhevig. Ik ben dan wel boos op mijn partner, maar hou nog steeds van hem. Ook het loskoppelen van verlangens en impulsen is vanuit de neurowetenschappen veel logischer. Bij hersenscans is aangetoond dat impulsen in een ander deel van het brein worden verwerkt dan verlangens. Waar een impuls een drang is waaraan je weinig of geen weerstand kan bieden en tot actie aanzet, heeft een verlangen een heel andere energie en beleving.

Toekomstbestendig

Zo ontwikkelt psychosynthese zich steeds verder. Het mooie is dat Assagioli zelf gezegd heeft dat psychosynthese zich moet blijven ontwikkelen. Dat het niet stopt bij hem. De doorontwikkeling van de ster vind ik hier een mooi voorbeeld van. Nieuwe ontwikkelingen, oude wijsheden, ze hebben allemaal een plek in psychosynthese. Niets wordt uitgesloten, maar juist opgenomen. Dat is wat mij vanaf het eerste moment zo heeft aangetrokken in psychosynthese. Alles is met elkaar verbonden, alles mag er zijn en heeft een plek.